Ο Δήμος Αθηναίων αναλαμβάνει τη δέσμευση δημιουργίας μιας ολοκληρωμένης Πλατφόρμας Διαφάνειας στο πλαίσιο του OGP Local. Στόχος είναι η συγκέντρωση και η εύκολη πρόσβαση των πολιτών σε κρίσιμες πληροφορίες όπως δημοτικές αποφάσεις, οικονομικά στοιχεία, δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης και συναντήσεις με εκπροσώπους συμφερόντων. Με την ενσωμάτωση εργαλείων παρακολούθησης αιτημάτων πληροφόρησης και ανοικτών δεδομένων, ο Δήμος επιδιώκει να χτίσει εμπιστοσύνη, να ενισχύσει τον δημόσιο έλεγχο και να προάγει μια κουλτούρα συμμετοχικής διακυβέρνησης που θέτει τον πολίτη στο επίκεντρο.
Περιγραφή δέσμευσης
Το Πρόβλημα
Η πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία στον Δήμο Αθηναίων είναι σήμερα κατακερματισμένη και δύσχρηστη. Οι πολίτες αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση σε δημοτικά αρχεία, καθώς δεν υπάρχει κεντρικό, φιλικό στη χρήση σύστημα αιτήσεων πληροφόρησης. Επιπλέον, οι δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης των υπόχρεων αιρετών δεν είναι διαθέσιμες σε προσβάσιμη, μηχαναγνώσιμη μορφή. Δεν υπάρχει δημόσιο μητρώο καταγραφής συναντήσεων των αιρετών με εκπροσώπους συμφερόντων, γεγονός που δημιουργεί καχυποψία και ασυμμετρία στη λήψη αποφάσεων.
Η Κατάσταση
Στον Δήμο Αθηναίων η πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία εξακολουθεί να είναι κατακερματισμένη: οι δημοτικές αποφάσεις, οι συμβάσεις και τα οικονομικά στοιχεία βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορους ιστοτόπους χωρίς κεντρικό ευρετήριο, με αποτέλεσμα ο πολίτης να μην μπορεί να εντοπίσει εύκολα αυτά τα δεδομένα. Επιπλέον, λείπει μια ενιαία διαδικτυακή πλατφόρμα υποβολής αιτημάτων πρόσβασης σε δημόσια έγγραφα (ΠΔΠ), μέσα από την οποία οι πολίτες θα μπορούσαν να υποβάλουν το αίτημά τους, να παρακολουθούν τη διαδικασία και να λαμβάνουν απαντήσεις ηλεκτρονικά. Οι δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης των αιρετών δεν δημοσιεύονται σε ανοικτά δεδομένα ούτε σε κατάλληλο μορφότυπο που να διευκολύνει την ανάλυση και την εποπτεία, ενώ δεν υπάρχει δημόσιο μητρώο λόμπινγκ που να καταγράφει συστηματικά ποιους εκπροσώπους συμφερόντων συνάντησαν ο Δήμαρχος και οι Αντιδήμαρχοι. Σημειώνεται ότι οι θεσμικοί φορείς, ανάμεσα τους οι Δήμαρχοι και Αντιδήμαρχοι, είναι υποχρεωμένοι βάσει του Ν.4829/2021 (Άρθρο 5) να παρέχουν στοιχεία για την επικοινωνία τους με εκπροσώπους συμφερόντων “σχετικά με τον χρόνο της επικοινωνίας, τα στοιχεία του εκπροσώπου συμφερόντων, τον τομέα πολιτικής και το είδος της απόφασης”.
Δράση
Η δέσμευση προβλέπει τη λειτουργία μίας ενοποιημένης Πλατφόρμας Διαφάνειας στον Δήμο Αθηναίων, που θα συγκεντρώνει δημοτικές αποφάσεις, συμβάσεις, οικονομικά στοιχεία, δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης σε ανοικτά, μηχαναγνώσιμα δεδομένα και δημόσιο μητρώο λόμπινγκ με συναντήσεις Δημάρχου και Αντιδημάρχων (όνομα, ημερομηνία, σκοπός, θέματα). Στην ίδια πλατφόρμα θα υπάρχει δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής και παρακολούθησης αιτημάτων πρόσβασης σε δημόσια έγγραφα, με ειδοποιήσεις για κάθε στάδιο επεξεργασίας. Σκοπός είναι η εξάλειψη του κατακερματισμού, η διασφάλιση διαφάνειας και λογοδοσίας και η ενθάρρυνση των πολιτών να αξιοποιούν τα δεδομένα.
Πώς θα συμβάλει η δέσμευση στην επίλυση του δημόσιου προβλήματος;
Αναμενόμενα αποτελέσματα είναι η μείωση εμποδίων πρόσβασης στην πληροφορία, η ενίσχυση εμπιστοσύνης των πολιτών και η καλλιέργεια κουλτούρας ανοικτών δεδομένων, οδηγώντας σε κουλτούρα συνεργατικής διακυβέρνησης όπου οι πολίτες γίνονται ενεργοί εταίροι στη λήψη αποφάσεων. Μακροπρόθεσμα, ο Δήμος Αθηναίων επιθυμεί να εδραιωθεί ως πρότυπο ανοικτής διακυβέρνησης, όπου η διαφάνεια, η λογοδοσία και η συμμετοχή των πολιτών αποτελούν θεμελιώδεις αξίες και καθημερινή πρακτική.
Με ποιον μακροπρόθεσμο στόχο, όπως προσδιορίζεται στο Στρατηγικό Όραμά Ανοικτής Διακυβέρνησης, σχετίζεται αυτή η δέσμευση;
Η δέσμευση αυτή συνδέεται άμεσα με τον στρατηγικό στόχο του Δήμου Αθηναίων για την εμβάθυνση της δημοκρατίας σε τοπικό επίπεδο, μέσα από τη θεσμική ενίσχυση της διαφάνειας και την ενθάρρυνση της ενεργού συμμετοχής όλων των πολιτών, με έμφαση στις νεότερες γενιές. Η δημιουργία εργαλείων ανοιχτής λογοδοσίας και συμμετοχικής παρακολούθησης της δημοτικής πολιτικής, καθώς και η θεσμοθέτηση μηχανισμών διαλόγου με τη νεολαία, ενσωματώνουν τις αξίες της δημοκρατίας, της συμμετοχής, της ορατότητας και της εξωστρέφειας. Η δέσμευση αυτή λειτουργεί ως καταλύτης για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και θεσμών, προωθώντας μια πιο ανοιχτή, συμπεριληπτική και υπεύθυνη δημοτική διακυβέρνηση.
Πρωτεύων Τομέας Πολιτικής
Δικαίωμα στην Πληροφόρηση (Right to Information)
Λόμπινγκ (Lobbying)
Πρωτεύων Τομέας
Διατομεακό
Δημόσιες Υπηρεσίες - γενικά (Public Services - general)
Με ποια αξία του OGP σχετίζεται αυτή η δέσμευση;
- Πρόσβαση σε πληροφορίες
Η δημιουργία ενιαίας ψηφιακής πλατφόρμας αιτήσεων ΠΔΠ και η τακτική ανάρτηση δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης των αιρετών αφαιρούν τα εμπόδια ενημέρωσης των πολιτών, διασφαλίζοντας έγκαιρη και ολοκληρωμένη πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα. - Δημόσια Λογοδοσία
Η δημοσιοποίηση συναντήσεων δημοτικών αξιωματούχων με εκπροσώπους συμφερόντων και η διαφάνεια στον προϋπολογισμό ενισχύουν τον έλεγχο των αποφάσεων και την ευθύνη της διοίκησης απέναντι στην κοινωνία. - Τεχνολογία και Καινοτομία για Διαφάνεια και Υπευθυνότητα
Η χρήση ψηφιακών εργαλείων (διαδραστικά dashboards, ανοικτά datasets, ηλεκτρονικό σύστημα αιτημάτων ΠΔΠ) δείχνει πώς η τεχνολογία μπορεί να απλοποιήσει την πρόσβαση, τη δημοσίευση και τον έλεγχο των δημοτικών εγγράφων. Η καινοτομία στον τρόπο συγκέντρωσης, παρουσίασης και ανάλυσης των δεδομένων ενισχύει την υπευθυνότητα της διοίκησης και προάγει την κουλτούρα ανοικτών δεδομένων σε όλους τους τομείς των δημοτικών υπηρεσιών.